Uus kirff
(Heinz Bernard)
Uus Kirff un Maria Himmelfaad lein jo ganz dichd beisammen. Friija wòòa jo d´ Kirff in manch Därfa eijendlich soon Aad Erndedang:gfeschd. Ed Fuuda un d´ Fruchd wòòaren ingedòòn, enn groß Dääl fan da Ääjawed wòòa g´schaffd, also Grund g´nuch fòòa s´ feijan.
In da Kirch hòdd ma enn großen Erndegranz, fòòa d´ Wirdschafden harren Kirwenschdraus g´hong. So lang wie Helzwella un Schwaazenholz zum Glooschda in Laudan g´heead hann, hann jo die Schwaazenholsa Wään voll Maaijen nòò Helzwella dranspordiejaren missden, daß mija kunden d´ Buuden uffschleen. Wie dann 1791 ed Glooschda uffg´leesd wòòad iss, had die Sach uffg´heead. Ma hann missden d´ Maaijen sellwa hollen faaren, un dòò-raus had sich ed Kirwenabhollen endwiggeld. Mem läären Läädawaan sinn s´ in d´ Wald, hann d´ Waan g´schmiggd un sinn dann z´rigg ind Dorf. S´ wòòaren d´ Kirff hollen. Nadiejalich had ach um Waan enn Fäs:chin Bieja g´lee un Ääna mem Gwedschkaschden had g´schbilld, un aandauand hann s´ geruuf:
„ Weem iß d´ Kirff?“ un die Leid an da Schdròòß hann g´schraaijd: „ Uus!“ Jedvòòarääna had gewuschd wooa draan iß, weem d´ Kirff g´hejadd. Wenn sich ääna vann den Freemen nidd dòòdraan g´hall had, dann harra sein Gnebb griid, un ma harrem d´Schlobb abg´schnied. Vamm Hanne hòdd ma noch neischd gewuschd.
Awwa g´feijadd had ma ach frija schunn, un dad s´guds, ma hòdd d´ ganz Fawandschafd vann iwwrall hääa ing´laad. Dòòfòòa had dann ach in den Daan vòòa da Kirff ed ganz Haus um Kobb g´schdann, ed had jo missden alles picobello sinn, wenn die G´sibbschafd kumm iss. Ed iss g´schuuad, g´baggd un g´brudschdelld wòòad. Sundachs wòòa d´ groß Sagramendsbression, bei dea jeeda dabei wòòa. Wea nidd, dea hòdd ach neischd uff da Kirff s´ suchen. D´ Buden un d´ Reibaannen hann midden im Dorf g´schdann, un in jeeda Wirdschafd un in jeedem Saal had Òòwens d´ Gei gang.
Kirffmäändach wòòa fòòa dieVareinen da hegschd Feijadaach im Jòòa. S´ allaeaschd wòòa mòòl um 9 Aua enn Amd fòòa die Lebenden un Vaschdorwenen vamm Berchmans- un Arbeidavarein. Dòò harred awwa noch nidd Äänen ginn, der wo d´ Zuch vamm Schdrausmads in d´ Kirch nidd medg´mach had. Bieja iss sowiesoo easchd g´zabbd wòòad, wenn d´ Mess aus wòòa, awwa dann issed g´laaf. Jeeda Varein iss med seinem ganzen Anhang in sein Vareinslokaal g´zoo woo dann enn Frischobbenkonzerd wòòa. Da Varein iss uffgedääld wòòad in drei Grubben, vann denen jeed seinen aaijenen Dirijenden hòdd. Jeed Grubb harren Flichdkooa, dea wo fòòa all gleich wòòa, un enn gewäälden Kooa g´sung. Dad wòòa wie um Wedschdreid, med Pungden un Pokaal, dea woo awwa määschdens enn Flasch Schnabbs wòòa. Noom Sing´n iss dann ed Dischbudiejaren lossgang un am Biffe wòòaren s´ dann nòmmòòl all äänich. Eich kammich noch a:innan, wie an ääna Kirff enn Neejagwaded s´Gaschd wòòa, im Fragg un Zilinnda, pechschwarzen G´sichdan un Hänn, ed Jääjasch Biwwi hòdd uus g´schmingd. Middwuchs sinn noch enn Paa vann denen lòòrimm g´laaf, awwa nimme als Neeja, wienn Zebra hann s´ ausg´sinn. Dòò wòòa noch Schbass bei dea ganz Sach, ed Haubdgewichd had uff „Friihschobben“ g´lee un nidd uff Konzerd.
Ganz frija had ma ach noch als Volgsbeluschdijung enn Schubbkarrenrennen g´mach. In jeedem Schubkarren hòrren Frosch g´sidsd, un denen hed ma missden nòmmòòl and Ziel z´rigg bring´n. Schdellen och dad mool fòòa; die holzenen Schubkarren, med Eisenräddan iwwa ung´teeaden Schdròòssen un dann noch enn Frosch drinn. Den Brauch wollden ma noom Grich nòmmòòl innfiejaren. Zwai òrra drei mool hammad g´schaffd, dann wòòa Schluß.
An Kirffdinnschdach wòòa dann noch enn Graam- un Viihmääg, haubsächlich wòòaren Kiih un Geißen uffgedriiw wòòad, awwa ach Schwein wòòaren dabei. Kiih un Geißen kamma jo am Schdrang:g fijaren, awwa dreif dau mòòl enn Schwein vann Schwalbach nòò Helzwella. Weil dad soon Pallawa iss, had ma dòòraus aach enn B´luschdijung g´mach, enn Schweinsrennen. Dad had sich awwa aach nidd g´hall.
Dea enzich Brauch, dea wo sich noch g´hall had, issed Kirwenbabhollen un edd - b´graawen. Jeeda Varein had sein Kirff b´graaf. Enn lang:ga Drauazuch iss ausem Dorf raus g´zoo, jeeda in Schwarz, d´ läären Geldbeidel am Riweea un enn blang´n Gnochen in da Hand. S´ hann g´jammad un g´brillad un dazwischen d´ Lidannei g´beed. Dann sinn d´ Gnochen un enn Buddel Brandwein vagraaf wòòad, als Breesem, daß ma neggschd Jòòa nòmmòòl ebbes s´ dring´n hann.
Ma hann med da glään Määadeskirff aang´fong:g un heeren med da groß Laurenzenkirff uff, un dad iss enn scheen Zaichen, mia Helzwellara feijan gää.
